ΔΙΑΚΟΠΕΣ ;

 

Αν και όπως φαίνεται υπάρχει μεγάλη κίνηση ανά την Ελλάδα, 

το ερώτημα είναι: πόσες ημέρες μπορεί να κάνει φέτος διακοπές ο μέσος Έλληνας;

ΚΑΘΗΓΗΤΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ

Καθηγητής καρδιολογίας για θάνατο νεαρού στα καλά καθούμενα:

- Μα γιατί μεγαλοποιούμε το θέμα; Είναι συχνό διεθνώς. Δεν φταίει κανείς. Ούτε το άτομο, ούτε το σύστημα υγείας, ούτε το κράτος. Οι θάνατοι από μεθυσμένους νεαρούς οδηγούς που τρακάρουν είναι περισσότεροι και εξίσου τραγικοί.

Πολύ σωστή η εξήγηση του κ. Καθηγητή!  Τον τιμά ιδιαίτερα η σύγκριση!!! Ίδιο πράγμα είναι να καταρρέεις εκεί που περπατάς και ίδιο να μεθάς αυτοβούλως και να καρφώνεσαι σε μια κολόνα. 

Κορυφαίοι υπηρέτες του συστήματος. Για μια ακόμη φορά δικαιώνεται η ανάρτηση μου της 16-09-2020.

SARS-COV-2: ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

Σε πολύ πρόσφατη μελέτη ενηλίκων με Covid-19 που νοσηλευόντουσαν σε ΜΕΘ, διαπιστώθηκαν δύο φαινοτυπικά διαφορετικές κλινικές οντότητες μυοκαρδίτιδας. 

Η πρώτη παρατηρείται εντός ολίγων ημερών μετά την οξεία λοίμωξη με ενεργό πολλαπλασιασμό του ιού (PCR +) σε ενήλικες που έχουν κριτήρια για πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-A +). H δυσλειτουργία του μυοκαρδίου είναι έντονη και συχνά συνοδεύεται από μεγάλη περικαρδιακή συλλογή.

Η δεύτερη είναι επιβραδυμένη, μεταλοιμώδης, ανοσοκατευθυνόμενη και παρατηρείται σε ενήλικες που δεν πληρούν τα κριτήρια για MIS-A. Εμφανίζεται πολλές εβδομάδες μετά την οξεία λοίμωξη και με αρνητικό PCR συνήθως. Η δυσλειτουργία του μυοκαρδίου είναι εξελικτική και δεν συνοδεύεται από περικαρδιακή συλλογή.  

J Am Coll Cardiol. 2022 Jul, 80 (4) 299–312

ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΑ ΝΕΑ

SARS-COV-2

Γίνονται προσπάθειες παρασκευής εμβολίου που θα χορηγείται από τη μύτη ώστε να δημιουργείται τοπική ανοσία που θα εμποδίζει την πρόσληψη του ιού και τη μετάδοση του. Τα πρώτα αποτελέσματα όμως είναι απογοητευτικά. Υπόψιν ότι τοπικά αντισώματα μπορεί να παράγει η φυσική νόσηση.

HPV

Μελέτη δείχνει ότι το εμβόλιο κατά του HPV μπορεί να είναι αποτελεσματικό ακόμη και με μία δόση (Medscape 26-07-22).  Αν επιβεβαιωθεί αυτό θα αποτελέσει πλήρη ανατροπή στον σχεδιασμό και την προώθηση ενός εμβολίου που έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις και που παρά τα πολλά χρόνια εφαρμογής δεν έχει καταφέρει να φθάσει σε επιθυμητά επίπεδα κάλυψης διεθνώς. 

ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ - ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ

Όλα βαίνουσι καλώς (τα σχέδια προφανώς). Αφού κηρύχθηκε έκτακτη ανάγκη για την ευλογιά των πιθήκων, να και το εμβόλιο. Εδώ έγινε λίγο ανάποδα από τον κορωνοϊό. Το εμβόλιο προϋπήρχε και μετά προέκυψε η ανάγκη της νόσου (που υπήρχε κι αυτή βέβαια αλλά σε ληθαργική κατάσταση).

Λοιπόν εγκρίθηκε για επείγουσα προσωρινή χρήση το εμβόλιο Imvanex, μιας δανέζικης εταιρείας βιοτεχνολογίας (Medscape 25-07-2022).  Η κύρια χρήση του εμβολίου είναι η προφύλαξη κατά της ευλογιάς. Υπόψιν ότι το τελευταίο κρούσμα της ευλογιάς παγκοσμίως ήταν το 1977, με τη νόσο να θεωρείται εκκριζωθείσα  από το 1980. Τώρα γιατί υπήρχαν εκατομμύρια εμβόλια στον κόσμο δεν γνωρίζω για να απαντήσω. Κάποιος είπε (ευφυώς ή όχι;)  ότι ξέμειναν από τότε. Μα μετά 45 χρόνια θα είχε μουχλιάσει και το κουτί ακόμη.

Το  Imvanex περιέχει εξασθενημένο στέλεχος του ιού "vaccinia virus Ankara" που συγγενεύει με τον ιό της ευλογιάς. Το εμβόλιο εγκρίθηκε από την ΕΕ για εκτός ένδειξης χρήση μιας και έχει τη δυνατότητα προφύλαξης και από την ευλογιά των πιθήκων. 

Πρέπει να θυμάσθε ότι μόλις πρωτοεμφανίσθηκαν τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων είχε τονισθεί εντόνως ότι όσοι είχαν λάβει παλιά το εμβόλιο κατά της ευλογιάς, προστατεύονται  και από την ευλογιά των πιθήκων. Πολύ καλός σχεδιασμός για να περάσει σιγά σιγά το μήνυμα και της νόσου και του εμβολίου. Ας ετοιμασθούμε λοιπόν για νέα σειρά εμβολίων. Για μια νέα επιχείρηση ελευθερίας.

ΕΠΑΝΑΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΠΟ ΚΟΡΩΝΟΪΟ

• Η νόσηση από κορωνοϊό καταλείπει μακράς διάρκειας ανοσία και προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων και στο βλεννογόνο της μύτης (τοπική ανοσία), ενώ το εμβόλιο προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων μόνο στο αίμα. 
• Κάποιος που νόσησε από Covid-19 μπορεί να νοσήσει εκ νέου. Μια ή ίσως και παραπάνω  φορές. Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό κυρίως για τους ήδη εμβολιασμένους.
• Οι υποπαραλλαγές της μετάλλαξης omicron διαφεύγουν από την άμυνα των εμβολίων αλλά και από την άμυνα της φυσικής νόσησης, σύμφωνα με τρέχουσες δημοσιεύσεις. Παρόλα αυτά και όλως   περιέργως, οι ειδικοί συνεχίζουν να ομιλούν για αναμνηστικές δόσεις που κατ αυτούς προσφέρουν κάποια προστασία, ενώ συγχρόνως ομιλούν και για διαφυγή του ιού. Αντιφατικά πράγματα.
• Συνήθως η επαναλοίμωξη είναι ηπιότερη από την αρχική λοίμωξη.
• Δεν είναι γνωστό πόσο διαρκεί η προστασία από μια επαναλοίμωξη. Γενικώς όμως, η  διάρκεια είναι βραχεία.
• Δεν είναι πολύ γνωστή η σχέση επαναλοιμώξεων και μακράς Covid-19. Θεωρείται ότι όσο αυξάνει ο αριθμός επαναλοιμώξεων τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος μακράς covid-19.
• Μην πανικοβάλλεστε παρά ταύτα. Αντιμετωπίστε με ψυχραιμία την κατάσταση.
• Τηρείτε τους κανόνες προφύλαξης. 
• Τηρείτε αυστηρά μέτρα προσωπικής υγιεινής.
• Αποφεύγετε τους συνωστισμούς.
• Φοράτε μάσκα όπου υπάρχει πληθώρα κόσμου. 
• Να σημειώσω ότι παρά τις αντιρρήσεις που είχα πάντα για τις δυνατότητες της μάσκας, φαίνεται ότι μια κάποια προστασία προσφέρει. Είναι κάτι ανάλογο με τη θεωρία των εμβολίων. Ο ιός διαφεύγει αλλά εσείς κάντε το εμβόλιο. Η διαφορά έγκειται στο βαθμό επικινδυνότητας των δύο μεθόδων. 
• Η τήρηση αποστάσεων αλλά και το πλύσιμο των χεριών, είναι πιο αποτελεσματικά μέτρα από ότι η μάσκα. Δεν τηρούνται  όμως όπως πρέπει και όσο πρέπει.
• Και μία ακόμη σύσταση, περιττή γιατί θα έπρεπε να τηρείται, αλλά αρκετοί δεν την εφαρμόζουν. Αυτός που νοσεί έστω και ελαφρά, οφείλει να μένει σπίτι του όσο απαιτείται ιατρικά και όσο διαρκούν τα συμπτώματα. Είναι λάθος να κυκλοφορεί κάποιος, έστω και με ελάχιστα συμπτώματα, διότι μεταδίδει. 
• Προσοχή στους εμβολιασμένους. Δεν είναι διχαστικό μήνυμα αλλά επισήμανση για προφύλαξη. Η πιο επικίνδυνη ομάδα μετάδοσης είναι σήμερα οι εμβολιασμένοι. Τόσο επειδή έχουν ένα αίσθημα ασφάλειας και άρα δεν λαμβάνουν μέτρα προστασίας, όσο και επειδή προσλαμβάνουν και μεταδίδουν πολύ πιο εύκολα. Το αίσθημα ασφάλειας που νοιώθει ένας εμβολιασμένος δεν χρειάζεται ειδική ερμηνεία για να καταλάβει κανείς ότι είναι ψευδές αίσθημα.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ ΑΠΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΥΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Οι λοιμώξεις μετά προσθετική στις αρθρώσεις (αρθροπλαστικές) είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Μεγάλο ποσοστό συμβαίνει μετά από οδοντιατρικές εργασίες στα άτομα αυτά. Έτσι έχει επικρατήσει η τακτική του να χορηγούν αντιβιοτικά οι οδοντίατροι πριν την εκτέλεση διεισδυτικών εργασιών σε άτομα με αρθροπλαστική. Όμως αυτό οδηγεί, όπως είναι φυσικό, σε αύξηση της  αντοχής στα αντιβιοτικά και δεν έχει και ιδιαίτερη αποτελεσματκότητα. 

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως αυτή η τακτική δεν είναι σωστή. Οι ειδικοί λένε όχι στην προληπτική χορήγηση αντιβιοτικού και ελπίζουν να το συμμερισθούν και οι οδοντίατροι. 

J. Arthroplasty 2022, doi:10.1016/j.arth.2022.02.082

JAMA Netw Open 2022, doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.42987

ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ - Η ΝΕΑ ΑΠΕΙΛΗ (;) ΚΑΤΑ ΤΟΝ Π.Ο.Υ

 Ο Π.Ο.Υ. κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το θέμα της ευλογιάς των πιθήκων.

Τι συμβαίνει; Δεν τους έκατσε καλά ο  κορωνοϊος, και θέλουν νέα πανδημικη υστερία οι άνθρωποι;

 

ΚΑΠΟΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ;

 Κάθε μέρα καταρρέει και ένας. Και δυο, και τρεις... Ποιος ξέρει πόσους μαθαίνουμε και πόσους όχι. Καμία ερμηνεια, καμία συζήτηση.

ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΚΑΙ ΓΡΙΠΗΣ

 Για μια ακόμη φορά να πούμε ότι η μεμονωμένη χορήγηση εμβολίων είναι καλύτερη από τη συνδυασμένη. 

Σε πρόσφατη μελέτη βρέθηκε ότι η χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου κατά του κορωνοϊού την ίδια μέρα με το εμβόλιο γρίπης προκαλεί αύξηση συστηματικών ανεπιθυμήτων ενεργειών την πρώτη εβδομάδα μετά τον εμβολιασμό.

JAMA network Open, July 15, 2022

ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΚΑΙ ΕΜΜΗΝΟΣ ΡΥΣΗ

Το θέμα δεν έχει μελετηθεί διεξοδικά ούτε στις αρχικές μελέτες του εμβολίου ούτε σε μετά την κυκλοφορία του μελέτες. 

Μια τυχαία παρατήρηση μάνας και κόρης οδήγησε σε εκτεταμένη έρευνα μέσω διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τις δύο αυτές γυναίκες. Η συμμετοχή ήταν κάτι που δεν το περίμεναν και οι ίδιες. Χιλιάδες ήσαν αυτές που δήλωσαν διαταραχές της εμμήνου ρύσεως ποικίλης φύσεως μετά τον εμβολιασμό τους. 

Science 15-07-2022 doi: 10.1126/science.add9678

ΠΡΕΒΕΖΑ - 2022

Διαχρονικά γοητευτική η Πρέβεζα

Η ΝΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ

 Η ντροπή ξαφνικά κοκκίνησε κι έσκυψε το κεφάλι καταντροπιασμένη κι αυτή. Μόλις είχε ακούσει τον εθνικό πνευμονολόγο μας. 

Άνθρωπος δραστήριος, ευφυής, μελετημένος και καθηγητής (το σπουδαιότερο). Δύο χρόνια πρώτη μούρη στην TV.  Όλη μέρα για τα εμβόλια. Ε, πώς για; Ειδικές σπουδές έκανε ο άνθρωπος. Χρόνια πάνω στις λοιμώξεις, στα εμβόλια, στην επιδημιολογία !!!

Αυτή τη φορά όμως ξεπέρασε τον εαυτό του. Όσοι κάνατε 3 δόσεις εμβολίου κινδυνεύετε να πεθάνετε, είπε. Τέσσερις φορές μεγαλύτερος  ο κίνδυνος για θάνατο χωρίς την τέταρτη δόση. Μιλούσε για ηλικίες κάτω των 60 ετών. Για τους πάντες δηλ. Όπερ σημαίνει ότι τρεις δόσεις ίσον μηδέν. 

Εκείνος ο νόμος για διασπορά ψευδών ειδήσεων καταργήθηκε; Οι εισαγγελείς έχουν απεργία; 

Προ ολίγου καιρού η επιτροπή εμβολιασμών είπε ότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για σύσταση τέταρτης δόσης. Σήμερα ο πνευμονολόγος λέει τέταρτη γιατί πεθαίνετε.  Προ ημερών ο οφφικιαλιος δήλωσε ότι αποτύχαμε με το εμβόλιο. Ακόμη πιο πίσω πηγαίνοντας ο νευροχειρουργός είπε με περισπούδαστο ύφος ότι η ασφάλεια του εμβολίου δεν συζητείται. Το θέμα έχει λυθεί. Την ίδια ώρα οι ρυθμιστικές αρχές ανά τον κόσμο ανακοινώνουν εκατομμύρια ανεπιθύμητες ενέργειες και χιλιάδες θανάτους. 

Η επιτροπή των σοφών θα έπρεπε να είχε απολυθεί σύσσωμη προ καιρού. Αυτό φυσικά σ ένα σοβαρό κράτος. 

ΗΠΑ: ΘΑΝΑΤΟΙ ΜΕΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ ΚΑΤΑ COVID-19

Και πάλι από CDC και VAERS (11-07-2022) για ΗΠΑ.

Από τον Δεκέμβριο 2020 έως 6 Ιουλίου 2022 έγιναν στις ΗΠΑ 597.000.000 δόσεις εμβολίων Covid-19. Την περίοδο αυτή στο VAERS δηλώθηκαν 15.380 θάνατοι μετά τον εμβολιασμό (0.0026%).

Τόσο το CDC όσο και το VAERS αναφέρουν ότι η δήλωση θανάτου δεν σημαίνει ως αιτία θανάτου το εμβόλιο. Τα περιστατικά ερευνώνται. Ναι, ερευνώνται αλλά σπανίως ανακοινώνονται τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής.

Η ουσία είναι ότι οι θάνατοι είναι χιλιάδες σε μία και μόνη χώρα έστω κι αν δίνεται ποσοστό μικρό με βάση τις δόσεις. Από πότε μπορεί να γίνονται αποδεκτοί χιλιάδες θάνατοι από ή μετά εμβόλιο και να μην αποσύρεται το εμβόλιο αυτό; Πόση θνητότητα έχει η νόσος διεθνώς ώστε να δικαιολογούνται οι θάνατοι από ιατρική παρέμβαση;

Αναφέρουν ότι σώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι λόγω των εμβολίων. Ρωτάς πως το γνωρίζουν αυτό; Απαντούν, με μαθηματικά μοντέλα. Που φυσικά δεν αποδεικνύονται. Αντιπαραβάλλουν δηλ. μια ασαφή θεωρητική άποψη με την απτή πραγματικότητα.  

ΜΥΟΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΕΣ ΜΕTΑ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ COVID-19

Η επίσημη θέση του CDC / ΗΠΑ (11-07-2022) από την ιστοσελίδα του. Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν διάφορα νούμερα, παραπλήσια και μεγαλύτερα από αυτά που αναφέρονται παρακάτω. Αναφέρω όμως τα του CDC για ας πούμε πιο αξιοπιστία.

Το CDC θεωρεί ότι οι μυοπερικαρδίτιδες είναι γενικώς σπάνιες και είναι συχνότερες μετά από εμβόλια Pfizer-BioNTech ή Moderna. 

Στοιχεία από το VAERS (περίοδος 12/20 – 8/21) ενοχοποιούν τη δεύτερη ουσιαστικά δόση:

• 12–15 ετών (70.7 περιπτώσεις ανά 1.000.000 δόσεις Pfizer-BioNTech)
• 16–17 ετών (105.9 περιπτώσεις ανά 1.000.000 δόσεις Pfizer-BioNTech)
• 18–24 ετών (52.4 και 56.3 περιπτώσεις ανά 1.000.000 δόσεις Pfizer-BioNTech και Moderna, αντιστοίχως)

Μέχρι 7 Ιουλίου 2022 (άρα πέραν των παραπάνω), υπήρξαν 1.021 αναφορές στο VAERS για άτομα κάτω των 18 ετών με συμπτωματολογία μυοπερικαρδίτιδας. Οι 660 περιπτώσεις επιβεβαιώθηκαν ότι επρόκειτο για μυοκαρδίτιδα από το εμβόλιο. Οι υπόλοιπες διερευνώνται ακόμη.

• 5-11 ετών : 22 περιπτώσεις σε 19.813.898 δόσεις
• 12-15 ετών: 342 περιπτώσεις μετά 23.847.270 δόσεις
• 16-17 ετών: 296 περιπτώσεις μετά 12.979.988 δόσεις

Θα ήθελα να σημειώσω ότι τα νούμερα μπορεί να παίζουν από χώρα σε χώρα και από στατιστική σε στατιστική, όμως είναι μη αποδεκτά. Δεν μπορεί ένα εμβόλιο να έχει τέτοια ποσοστά σοβαρών ανεπιθυμήτων ενεργειών.  Να σημειώσω επίσης ότι στο VAERS καταγράφεται ένα πολύ μικρό ποσοστό συμβαμάτων, συνήθως κάτω του 10%. Καταλαβαίνετε τί  νούμερα μπορεί να έχουμε στην πράξη.                       

 

ΑΚΡΩΣ ΑΛΗΘΙΝΟ

 

Από το διαδίκτυο

 

ΕΠΙΜΕΝΕΤΕ ΣΤΟΥΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥΣ ΡΟΥΤΙΝΑΣ

Θα ξανα-ασχοληθώ με το θέμα.

Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε τους λοιπούς εμβολιασμούς (ρουτίνας) σχεδόν τριάντα χρόνια πίσω. Περίπου 25.000.000 παιδιά δεν εμβολιάστηκαν κατά της διφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη. Ένα εμβόλιο που αποτελεί δείκτη των γενικών εμβολιασμών. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος ίσως μετρηθούν με ανθρώπινες ζωές. Η πολιομυελίτιδα ήδη έχει έξαρση κρουσμάτων σε πολλές χώρες. Επιπρόσθετα η κακή σίτιση εξασθενεί περισσότερο το ανοσιακό σύστημα των παιδιών. Με ό,τι αυτό σημαίνει.

Και βέβαια, ας μην ξεχνάμε ότι η επιμονή για το εμβόλιο του κορωνοϊού έχει δυναμώσει το αντεμβολιαστικό κίνημα.

Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι το πρόγραμμα του γενικού εμβολιασμού ρουτίνας να μην ατονήσει παραπάνω, αλλά να βαδίζει εκ παραλλήλου με το πρόγραμμα εμβολιασμού κατά της Covid-19,  που στο κάτω – κάτω δεν είναι και ιδιαίτερα απαραίτητο για τα παιδιά.

   

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΤΕΡΟΛΟΓΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ ΚΑΤA COVID-19

Σε άτομα με αυτοάνοση ρευματοπάθεια που έλαβαν 3 δόσεις εμβολίου Covid-19 (όχι mRNA)  και δεν απάντησαν ή απάντησαν πλημμελώς, χορηγήθηκε τέταρτη δόση (90 ημέρες μετά την τρίτη) mRNA εμβολίου. Η δόση αυτή οδήγησε σε ικανή ανοσιακή απάντηση. 

Rheumatology. 2022;doi:10.1093/rheumatology/keac301

ΕΜΒΟΛΙΟ COVID-19 ΣΕ ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΑΛΜΕΝΟΥΣ

Μεταξύ των δύο mRNA εμβολίων, αυτό της Moderna προκαλεί ισχυρότερη ανοσιακή απάντηση σε άτομα με ανοσοκαταστολή οποιασδήποτε αιτιολογίας.

                                                                                                                                          Healio, 11-07-2022

ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΡΙΠΗΣ ΣΕ > 65 ΕΤΩΝ

Το CDC / ΗΠΑ συνιστά σε άτομα άνω των 65 ετών τη χρήση εμβολίων γρίπης υψηλής δόσης που έχουν και ανοσοενισχυτικό. Θεωρεί ότι προστατεύουν καλύτερα από τα κοινά εμβόλια γρίπης. Φυσικά αν δεν υπάρχουν τα παραπάνω συνεχίζει να συνιστά τα απλά εμβόλια. 

Medscape, 11-07-2022

Το CDC λίγο αργά...ξύπνησε. Τόσα χρόνια οι ίδιοι οι Αμερικανοί τονίζουν ότι το εμβόλιο γρίπης έχει μικρή αποτελεσματικότητα και ειδικά στις ομάδες για τις οποίες κυρίως προορίζεται. Δηλ. τους άνω των 65 ετών και τους έχοντες υποκείμενα νοσήματα. Παρόλα αυτά οι οδηγίες και η επιμονή για το συγκεκριμένο εμβόλιο, στην πρώτη γραμμή.