Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ

Σε μία φυσική λοίμωξη από τον SARS-CoV-2, o ιός που προσβάλλει τον οργανισμό εισέρχεται στα κύτταρα με αιχμή την πρωτείνη ακίδα. Η πρωτείνη διεγείρει την παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων τα οποία συνδέονται με αυτήν και εμποδίζουν  τον ιό να εισέλθει σε άλλα κύτταρα. Όταν όμως ο ιός παρουσιάσει μια μετάλλαξη τα αντισώματα δεν μπορούν να συνδεθούν αποτελεσματικά με την μεταλλαχθείσα πρωτείνη. Ουσιαστικά δηλ. ο ιός αλλάζει, παίρνει άλλο σχήμα θα λέγαμε με πολύ απλοποιημένη έκφραση, και διαφεύγει την αναγνώριση από το ανοσιακό σύστημα.  

Αυτό οδήγησε στη σκέψη ενός εμβολίου επικαιροποιημένου ώστε να καλύπτει τις νέες μεταλλάξεις. Έτσι παρασκευάστηκε διδύναμο εμβόλιο κατά του SARS-CoV-2. Κάποιοι έφεραν ως παράδειγμα το διδύναμο εμβόλιο κατά του HPV. Όμως δεν είναι το ίδιο. Το ένα είναι εμβόλιο που έχει δύο αντιγόνα και παράγει άμεσα αντισώματα. Το άλλο δίνει την πληροφορία για να παραχθούν τα αντιγόνα από τον οργανισμό και στη συνέχεια να παραχθούν τα αντισώματα.

Αρχικά παρασκευάσθηκε και ζητήθηκε άδεια από το FDA για ένα εμβόλιο που στόχευε το στέλεχος ΒΑ.1. Έγιναν κάποιες κλινικές δοκιμές και οι εταιρείες υποστήριξαν ότι υπήρχε ισχυρή ανοσιακή απάντηση για το BA.1, αλλά μικρότερη για τις άλλες παραλλαγές. Το FDA όμως, βλέποντας ότι αρχίζουν και επικρατούν οι άλλες παραλλαγές, απέρριψε το ΒΑ.1 εμβόλιο και ζήτησε από τις εταιρείες να χρησιμοποιήσουν  τα στελέχη ΒΑ.4/5 ώστε να δημιουργηθεί ένα διδύναμο εμβόλιο που θα καλύπτει το αρχικό στέλεχος του ιού και τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 που πλέον κυριαρχούσαν. Αυτό και έγινε και αυτό είναι το πρώτο επικαιροποιημένο mRNA εμβόλιο από την πρώτη κυκλοφορία του αρχικού εμβολίου.

Η τεχνολογία είναι ίδια με αυτή του πρώτου εμβολίου. Όμως υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά. Εδώ το mRNA είναι ένα μεικτό θα λέγαμε mRNA, το οποίο κωδικοποιεί τις πληροφορίες για τρεις πρωτείνες ακίδας. Αυτή του αρχικού στελέχους και αυτές των παραλλαγών. Οι δύο των παραλλαγών είναι παρόμοιες. Συνεπώς η δόση-ποσότητα mRNA είναι μικρότερη από ότι στο αρχικό εμβόλιο.  Αυτός είναι και ο λόγος που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το εμβόλιο για βασικό εμβολιασμό, αλλά μόνον για αναμνηστικές δόσεις.

Και εδώ αρχίζουν κάποια ερωτήματα:

-Δεν υπάρχουν δεδομένα από δοκιμές σε ανθρώπους αλλά μόνον από δοκιμές σε πειραματόζωα. Το FDA λέει ότι οι δοκιμές σε ανθρώπους είναι χρονοβόρες και δεν προλάβαιναν. Ισχυρίζεται ότι το αρχικό στέλεχος δοκιμάστηκε σε εκατομμύρια άτομα με ασφάλεια και ότι οι αλλαγές στην αλληλουχία του mRNA του νέου εμβολίου δεν θα επηρεάσουν την ασφάλεια του. Θεώρησε λοιπόν ότι το διδύναμο εμβόλιο είναι ασφαλές και δεν χρειάζεται να περιμένει για κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.  Μάλιστα σαν παράδειγμα έφερε το εμβόλιο της γρίπης όπου κάθε χρόνο αλλάζουν τα στελέχη χωρίς να δοκιμάζονται εκ νέου. Θα ξαναπούμε βέβαια (όπως και για το HPV) ότι εκεί πρόκειται για αντιγόνα που προκαλούν άμεσα την παραγωγή αντισωμάτων. Εδώ δεν γνωρίζουμε πως θα αντιδράσει ο οργανισμός στις πληροφορίες για τρεις πρωτείνες συγχρόνως.

-Πολλοί θεωρούν, και δικαίως, ότι τα ευρήματα από πειραματόζωα δεν μπορούν να εφαρμόζονται ακρίτως και στους ανθρώπους.

-Με βάση δεδομένα του παλαιού εμβολίου οι ειδήμονες πιθανολογούν ότι και το νέο αυτό αναμνηστικού τύπου εμβόλιο θα προστατεύει από βαριά λοίμωξη, νοσηλεία και θάνατο. Ωστόσο, δεν γνωρίζουν αν θα προστατεύει από επαναλοιμώξεις ή λοιμώξεις εκ διαφυγής. Βέβαια τα δεδομένα του παλαιού εμβολίου δεν είναι αποδεκτά από όλους και αμφισβητούνται ζωηρά, ενώ η πράξη έδειξε ότι δεν ισχύουν. 

-Φυσικά δεν είναι γνωστό αν το νέο εμβόλιο θα προστατεύει από μελλοντικές μεταλλάξεις. Αυτό θα

-Η αδειοδότηση έγινε σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο από την αίτηση.

-Η αδειοδότηση έγινε σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο από την αίτηση.

-Ενδιαφέρον προκαλεί το θέμα της «αποτύπωσης» (imprinting). Ανοσολογικός όρος που δηλώνει το ότι ένα άτομο που εκτέθηκε σε έναν ιό μπορεί να επηρεαστεί στην απάντηση του σε νέα έκθεση σε παρόμοιο ιό. Πολλοί άνθρωποι εξασκούν το ανοσιακό τους σύστημα στο να θυμάται την πρώτη λοίμωξη και έτσι αυτό είναι λιγότερο ικανό να απαντήσει μελλοντικά σε παραλλαγές του ιδίου παθογόνου. Προς το παρόν, αυτό είναι άγνωστο που και γιατί συμβαίνει.

-Δεν μπορεί να είναι γνωστό, ούτε υποθετικά, πόσο θα διαρκεί η προστασία της αναμνηστικής αυτής δόσης.

-Ένα ερώτημα είναι γιατί να υπάρχει το παλιό στέλεχος στο εμβόλιο αφού τώρα επικρατούν άλλες μεταλλάξεις. Η απάντηση των ειδικών λέει ότι το παλιό στέλεχος χρειάζεται γιατί η επόμενη μετάλλαξη θα ομοιάζει περισσότερο προς τα αρχικό στέλεχος παρά προς την omicron. 

-Τέλος, σημαντικό ερώτημα είναι και το κατά πόσο θα δεχτεί ο κόσμος τη νέα αναμνηστική δόση. Στις ΗΠΑ πχ. μόλις το 48% των ατόμων που έπρεπε, έλαβαν την πρώτη αναμνηστική δόση και μόλις το 32-34% τη δεύτερη δόση.

Medscape 31-08-22

The Conversation, 02-09-22

Japan Today 07-09-22

WHO, 2022

FDA, 2022